आपला भारत देश शेतकऱ्यांचा देश आहे. शेतकरी म्हणजे जे लोक आपल्या शेतात काम करून अन्न पिकवतात. ते फक्त आपल्या कुटुंबासाठी नाही, तर संपूर्ण देशासाठी अन्न उगमवतात. त्यांच्यामुळेच आपल्याला खायला अन्न मिळते. म्हणूनच त्यांना देशाचा कणा म्हणतात.
शेतकऱ्यांना काय अडचणी येतात?
शेतकऱ्यांना पाऊस न पडणे, खूप पाऊस होणे, वादळ, दुष्काळ अशा अनेक अडचणी येतात. कधी कधी बाजारात धान्याचे भाव कमी होतात. त्यामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक अडचण होते.
सरकार काय मदत करते?
या अडचणी कमी करण्यासाठी सरकारने एक योजना सुरू केली आहे. याचे नाव आहे – प्रधानमंत्री किसान सन्मान निधी योजना.
पीएम किसान योजना म्हणजे काय?
ही योजना फेब्रुवारी २०१९ मध्ये सुरू झाली. सरकार शेतकऱ्यांना दरवर्षी ६,००० रुपये देते. हे पैसे वर्षात तीन वेळा दिले जातात. प्रत्येक वेळी २,००० रुपये शेतकऱ्याच्या बँक खात्यात थेट जमा होतात. त्यामुळे कोणताही मधले लोक पैसे चोरू शकत नाहीत.
या पैशांचा उपयोग शेतकरी बियाणं, खते, औषधे किंवा छोट्या यंत्रासाठी करू शकतात. काही शेतकरी हे पैसे मुलांच्या शिक्षणासाठी किंवा घराच्या गरजेसाठी वापरतात.
कोणते शेतकरी या योजनेत येतात?
ज्यांच्याकडे स्वतःच्या नावावर शेतजमीन आहे, ते या योजनेसाठी पात्र आहेत.
पण ज्यांच्याकडे जमीन नाही, किंवा जे सरकारी नोकरीत आहेत, डॉक्टर, वकील, मोठे व्यापारी आहेत, ते अपात्र असतात.
नोंदणी करताना शेतकऱ्यांनी खालील कागदपत्रे द्यावी लागतात:
- आधार कार्ड
- जमीन कागदपत्र
- बँक खाते तपशील
- फोटो
- मोबाईल नंबर
नोंदणी कशी करायची?
शेतकरी खालील मार्गांनी नोंदणी करू शकतात:
- जवळच्या कृषी कार्यालयात जाऊन
- pmkisan.gov.in या वेबसाइटवर
- कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) मध्ये
- PM Kisan मोबाईल अॅप वापरून
हे सगळे मार्ग खूप सोपे आहेत. शेतकऱ्यांना त्यांच्यासाठी सोपा वाटणारा मार्ग निवडता येतो.
हप्ते म्हणजे काय?
या योजनेत पैसे वर्षातून तीन वेळा दिले जातात:
- डिसेंबर ते मार्च
- एप्रिल ते जुलै
- ऑगस्ट ते नोव्हेंबर
आजपर्यंत १८ हप्ते दिले गेले आहेत. १९ वा हप्ता मे २०२५ मध्ये दिला जाणार आहे. हा हप्ता खरीप हंगामासाठी उपयोगी पडतो.
हप्ता मिळालाय की नाही, हे कसं तपासायचं?
आपला हप्ता जमा झालाय की नाही हे खालील प्रकारे तपासता येते:
- pmkisan.gov.in या वेबसाइटवर जाऊन “Beneficiary Status” मध्ये आधार क्रमांक टाका
- PM Kisan App वापरा
- १५५२६१ या टोल-फ्री नंबरवर कॉल करा
- कृषी कार्यालयात जाऊन माहिती घ्या
काही अडचणी काय आहेत?
- वर्षाला मिळणारी रक्कम काही शेतकऱ्यांना कमी वाटते
- काही वेळा आधार किंवा बँक खात्याशी संबंधित चुका होतात
- ज्यांच्याकडे स्वतःची जमीन नाही, त्यांना योजना मिळत नाही
- काही वेळा पैसे चुकून दुसऱ्याच्या खात्यात जातात
- खेडेगावातील काही शेतकऱ्यांना योजनेची माहितीच नसते
शेतकऱ्यांनी योजनेची माहिती नीट समजून घ्यावी. शंका आल्यास कृषी कार्यालयात जाऊन मदत घ्यावी. योजना लाभदायक आहे, फक्त योग्य पद्धतीने नोंदणी आणि तपासणी केली तर तिचा फायदा सगळ्यांना होतो.
पीएम किसान योजना शेतकऱ्यांसाठी एक चांगली योजना आहे. यातून मिळणारे पैसे थोडे असले तरी शेतकऱ्यांच्या काही गरजा पूर्ण होतात. जर योग्य प्रकारे माहिती घेतली आणि नोंदणी केली, तर योजनेचा लाभ सगळ्या शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचू शकतो.